Emancipatie

Mina Kruseman werd als zelfstandige en begaafde vrouw aan jonge meisjes in Soerabaja als rolmodel voorgehouden. In 1900 publiceerde een zekere Sylph in de Java-Bode de volgende herinnering:

"Wij waren toen kinderen, acht en tien jaar oud, en deden zooals iedereen deed als Mina Kruseman in een wijde, losse peignoir hoog op haar hoog en open rijtuigje, zelf mennend, te Soerabaija door Simpang reed en ons huis voorbij; - wij deden als ieder ander: wij glotzten haar aan; vaagvoelend, dat hier iets ongewoons passeerde, dat er iets bijzonders was aan die zelfbewuste verschijning van fiere, vrije vrouw: iets dat imponeerde. En eens, toen weer als gewoonlijk een troepje andere kinderen haar, na haar voorbijgaan, uitjoelden en uitlachten en wij ook om de lippen der "groote menschen" alom een glimlach merkten, nam ons papa, beste, beste vader, apart en zei: "Hoort eens, kinderen, jullie mogen nooit meedoen met uitlachen en naschreeuwen als die dame van daar net weer eens voorbij rijdt, hoor je. Dat is een flinke, moedige vrouw en ik zal heel blij zijn als mijn meisjes, later als ze groot zijn, in veel opzichten net zoo durven te zijn als juffrouw Mina Kruseman."

Die woorden: "een fiere, vrije vrouw"- dat waren zeker woorden die Mina Kruseman kenmerkten. Zij heeft in Indië het onderwerp van de vrouwenemancipatie ter sprake gebracht; zijzelf was daarvan het levend bewijs. Zij liet zien met woorden (romans, ingezonden brieven aan de Indische kranten, lezingen enzovoorts) en in haar eigen levensstijl wat emancipatie betekende: zelfstandigheid, zowel economisch (zelf een inkomen verwerven) als in de liefde - Mina boog nimmer voor de huwelijkswetten die de vrouw inferieur aan de man beschouwde. Haar stellingnames lokten veel discussies uit, in de Indische samenleving en daarbuiten.